دستورالعمل جدید اعتبار اسنادی (ال سی) داخلی-ریالی
با توجه به گسترش استفاده از اعتبارات اسنادی داخلی، نیاز به تدوین مقرراتی در این زمینه احساس شد. بر همین اساس، نظام بانکی کشور مقررات ویژهای را در این حوزه تصویب و اجرا کرد. در سال ۱۳۸۰، برای نخستین بار مقررات مربوط به اعتبار اسنادی ریالی (السی ریالی) ابلاغ شد.
اما پس از سوءاستفاده گروه آریا و تشکیل پروندهای تحت عنوان فساد کلان بانکی، بانک مرکزی در نیمه دوم سال ۱۳۹۰، صدور و تنزیل ال سی داخلی-ریالی را متوقف کرد.
پس از تدوین مقررات سختگیرانهتر و تصویب دستورالعمل جدید اعتبار اسنادی داخلی-ریالی در تاریخ ۱۷ آذر ۱۳۹۴ توسط شورای پول و اعتبار، صدور و تنزیل این نوع اعتبار مجدداً از سر گرفته شد.
ابلاغ دستورالعمل جدید اعتبار اسنادی داخلی-ریالی
با گذشت بیش از هشت سال از اجرای دستورالعمل اعتبار اسنادی داخلیـریالی و با بهرهگیری از تجربیات حاصل از آن، همچنین در پی دریافت بازخوردهای مختلف از مراجع گوناگون، بهویژه تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی، ضرورت بازنگری این دستورالعمل بیش از پیش احساس شد.
علاوه بر این، با توجه به برنامهریزی انجامشده برای تأمین مالی حدود ۸۰۰۰ هزار میلیارد ریال از فعالیتهای اقتصادی و تولیدی کشور از طریق ابزار ال سی داخلیـریالی در سال جاری، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بازنگری این دستورالعمل را با هدف تسهیل و گسترش هرچه بیشتر این ابزار مالی در نظام اقتصادی کشور در دستور کار خود قرار داده است.
اهم اصلاحات انجامشده در دستورالعمل جدید
اصلاحات و بهروزرسانیهای صورتگرفته در دستورالعمل مذکور شامل موارد زیر است:
۱.گشایش اعتبار اسنادی در بورسهای کالایی:
یکی از مهمترین تغییرات ایجادشده، امکان استفاده از اعتبار اسنادی داخلی برای معاملات انجامشده توسط فعالان اقتصادی و تولیدکنندگان در بورسهای کالایی است. در حالی که در دستورالعمل قبلی این امکان وجود نداشت، در اصلاحیه جدید با دریافت گواهینامه انجام معامله فیزیکی بورس کالا و اعلامیه تسویه وجوه بورس کالا به جای سیاهه تجاری، شرایط لازم برای بهرهگیری از این ابزار مالی در بورس کالا فراهم شده است.
۲.طراحی فرم یکنواخت “سند تعهد پرداخت”:
در دستورالعمل جدید، فرم یکپارچهای برای سند تعهد پرداخت طراحی شده که قابلیت صدور در یک یا چند فقره معادل مبلغ اسناد را دارد. همچنین امکان تجمیع یا تقسیم این سند نیز در نظر گرفته شده است.
۳.واگذاری “سند تعهد پرداخت” در زنجیره تأمین مالی:
یکی دیگر از اصلاحات مهم، امکان انتقال سند تعهد پرداخت توسط ذینفع اعتبار اسنادی داخلی در زنجیره تأمین مالی است. این اقدام به تأمین مالی خرید نهادهها و مواد اولیه برای کالاهایی که ملزم به ارائه صورتحساب الکترونیکی هستند، کمک میکند و به توسعه و تعمیق نظام تأمین مالی زنجیره تولید منجر خواهد شد.
۴.انتشار اوراق بهادار خرید دین بر پایه سند تعهد پرداخت:
در راستای افزایش کارایی مالی، امکان انتشار اوراق بهادار خرید دین به پشتوانه سند تعهد پرداخت در چارچوب ضوابط سازمان بورس و اوراق بهادار فراهم شده است.
این اصلاحیه به ذینفعان اعتبار اسنادی داخلی این امکان را میدهد که علاوه بر تنزیل اسناد نزد بانکها و مؤسسات اعتباری، آنها را مطابق مقررات بازار سرمایه واگذار کرده و منابع مالی موردنیاز خودرا تأمینکنند.
۵.افزایش دامنه انتخاب شرکتهای بازرسی:
در گذشته، متقاضیان گشایش اعتبار اسنادی داخلیـریالی تنها مجاز به انتخاب شرکتهای بازرسی مورد تأیید بانک مرکزی بودند. اما در دستورالعمل جدید، امکان استفاده از خدمات شرکتهای بازرسی ملی صلاحیتدار نیز فراهم شده و گستره انتخاب متقاضیان گسترش یافته است.
۶.تدوین سازوکار خاتمه اعتبار اسنادی داخلی:
یکی از تغییرات کلیدی، اضافه شدن مقررات مرتبط با سازوکار خاتمه اعتبار اسنادی داخلی است که در نسخه قبلی دستورالعمل وجود نداشت. این اقدام با هدف تکمیل و ارتقای فرآیند گشایش اعتبار اسنادی داخلیـریالی انجام شده است.
۷.بهبود سامانه پیامرسانی مالی (سپام):
با توجه به تثبیت جایگاه سامانه پیامرسانی الکترونیکی مالی (سپام) در نظام بانکی کشور، اصلاحاتی در دستورالعمل جدید برای سازوکار گشایش اعتبار اسنادی داخلیـریالی انجام شده است.
همچنین بانکها و مؤسسات اعتباری غیربانکی ملزم شدهاند پیش از اقدام به گشایش اعتبار اسنادی داخلی، سامانهای اختصاصی را در پایگاه اطلاعرسانی خود ایجاد، طراحی و پیادهسازی کنند.
۸.افزایش شفافیت گزارشدهی به مدیران ارشد:
در راستای بهبود نظام کنترل داخلی، مدیران ارشد رعایت قوانین و مقررات (تطبیق) موظف شدهاند گزارشهای خود را به کمیته رعایت قوانین و مقررات (تطبیق) و هیأتمدیره بانک یا مؤسسه اعتباری غیربانکی ارائه دهند.
این اصلاحیه با هدف نظارت دقیقتر بر اجرای دستورالعمل و افزایش شفافیت در شبکه بانکی کشور اجرا شده است.
۹.اصلاح ساختار عقود مورد استفاده در گشایش اعتبار اسنادی داخلی:
بر اساس دستورالعمل جدید، گشایش ال سی داخلیـریالی تنها در قالب عقود مرابحه و استصناع (اعم از نقدی و نسیه) انجام خواهد شد. همچنین قرارداد جعاله از این فرآیند حذف شده است. این تغییر با هدف رفع برخی ابهامات و ملاحظات فقهی صورت گرفته است.
الزام بانکها به اجرای دقیق دستورالعمل جدید
بانکها موظفاند نسخهای از اصلاحیه دستورالعمل را به تمامی واحدهای ذیربط ابلاغ کرده و اجرای آن را با قید فوریت، مطابق مفاد بخشنامه شماره ۱۴۹۱۵۳/۹۶ مورخ ۱۳۹۶/۵/۱۶ نظارت و کنترل کنند.
برای دریافت فایل pdf این آئین نامه و فرم های پیوست روی لینک زیر کلیک کنید:دستورالعمل اعتبار اسناد داخلی(lc) بانک مرکزی